Τα “ξεχασμένα” σκάνδαλα του Μεταξά

metaxas80 χρόνια από την επιβολή της Δικτατορίας του Μεταξά.

(Κείμενο: Τάσος Κωστόπουλος, ΕφΣυν, 4/8/2016)

Οπως οι δικτατορίες, έτσι και οι δικτάτορες δεν πέφτουν απ’ τον ουρανό· εκκολάπτονται σε συγκεκριμένες συνθήκες, που καθορίζουν και την τελική επιλογή τους από τα ενδιαφερόμενα κέντρα εξουσίας.

Αν ο ΚΥΠατζής Γεώργιος Παπαδόπουλος ξεκίνησε την καριέρα του ως γραμματέας της «αφανούς συντονιστικής επιτροπής» του καραμανλικού παρακράτους, που συγκροτήθηκε το 1958 για να εκμηδενίσει τη λαϊκή ετυμηγορία που μόλις είχε αναδείξει την ΕΔΑ σε αξιωματική αντιπολίτευση, ο πολιτικός Ιωάννης Μεταξάς είχε δώσει τα δικά του διαπιστευτήρια, ως κοινοβουλευτικός υπουργός, σχεδόν μία δεκαετία προτού του ανατεθεί από τον βασιλιά Γεώργιο η ανεξέλεγκτη διακυβέρνηση της χώρας.

Ο λόγος για τη θητεία του μελλοντικού «εθνικού κυβερνήτη» ως υπουργού Συγκοινωνιών της οικουμενικής κυβέρνησης του τραπεζίτη Αλέξανδρου Ζαΐμη (4/12/1926 – 4/7/1928), μια θητεία σημαδεμένη από τη σκανδαλώδη εξυπηρέτηση των βρετανικών οικονομικών συμφερόντων σε βάρος του ελληνικού Δημοσίου

Στις 11/2/1927 ο Μεταξάς απέσπασε από τη Βουλή την επικύρωση της αποικιακής σύμβασης που είχε συναφθεί από την πρόσφατη δικτατορία του Πάγκαλου, με την οποία μια κοινοπραξία μ’ επικεφαλής τη βρετανική Power and Traction Co. αποκτούσε μονοπωλιακά δικαιώματα στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και σε μεγάλο μέρος των δημόσιων μεταφορών της πρωτεύουσας.

Οι όροι της αρχικής σύμβασης, επισημαίνει χαρακτηριστικά ο ιστορικός Χρήστος Χατζηιωσήφ, «ελάχιστες πιθανότητες είχαν να γίνουν δεκτές από μια κοινοβουλευτική κυβέρνηση. Με την πτώση της δικτατορίας η ισχύς της αμφισβητήθηκε ευρύτατα και η διάσωσή της οφείλεται στην απροκάλυπτη παρέμβαση της αγγλικής κυβέρνησης, που χωρίς περιφράσεις δήλωσε στην ελληνική ότι η επικύρωση της σύμβασης ήταν η προϋπόθεση για την παροχή δανείων στο Ελληνικό Δημόσιο από την αγγλική χρηματαγορά».

Για να αποσπάσει την έγκριση του Κοινοβουλίου, ο Μεταξάς επιστράτευσε μιαν εξαιρετικά επίκαιρη επιχειρηματολογία για τα αντικειμενικά όρια της εθνικής κυριαρχίας: «Είμεθα απολύτως κύριοι εν τοις ορίοις του κράτους ημών από απόψεως νομοθετικής. Αλλά υπάρχουν εκτός ημών και άλλα Κράτη, τα οποία επίσης είναι παντοδύναμα εν τοις ορίοις αυτών, με τα οποία όμως Κράτη ευρισκόμεθα εις σχέσεις. Η αυτοδυναμία ημών περιορίζεται υπό της παντοδυναμίας εκείνων» (¹).

Από τη στιγμή εκείνη, ο μελλοντικός δικτάτορας αποτελούσε ήδη τον άνθρωπο του Λονδίνου στην Ελλάδα.

Ακολούθησε τον Μάιο του 1928 η υπογραφή ακόμη μιας προβληματικής σύμβασης για την κατασκευή δρόμων μήκους 2.600 χιλιομέτρων, για την οποία ενδιαφερόταν η εταιρεία Shell, με κύριο χρηματοδότη του έργου τη βρετανική τράπεζα Χάμπρο.

Οι εκκρεμότητες που κληροδότησε αυτή η σύμβαση, κυρίως όσον αφορά τη μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων της αναδόχου εταιρείας, επρόκειτο να λυθούν ευνοϊκά για τους Βρετανούς μετά την αναγόρευση του Μεταξά σε δικτάτορα (1937) (²).

Αποτέλεσμα αυτών των επιλογών, και της γενικευμένης κατακραυγής που τις συνόδευσε, υπήρξε η πανηγυρική αποτυχία του Μεταξά στις επόμενες εκλογές (19/8/1928), όταν δεν κατάφερε να εκλεγεί ούτε καν βουλευτής.

Αποδοκιμασία εξαιρετικά εύγλωττη για την τότε δημόσια εικόνα του, η οποία όμως μεταμφιέζεται από τους σημερινούς εξωραϊστές του δικτάτορα σε φωτοστέφανο μιας υποτιθέμενης αντιπαράθεσής του με τη «διαφθορά» και τον «λαϊκισμό» του κοινοβουλευτισμού.

Ο Σβολόπουλος αποσιωπά, όπως είδαμε, πλήρως κάθε αναφορά στα μεταξικά σκάνδαλα, ενώ η Πετράκη αποφαίνεται κατηγορηματικά πως αυτή η «στοχοποίηση» του υπουργού Συγκοινωνιών αποτελούσε «συκοφαντική επίθεση», λόγω -«κυρίως»- της «άρνησής του να εξυπηρετήσει τα ατελείωτα ρουσφέτια φίλων» (σ. 81-2).

Διαπίστωση που στηρίζεται σ’ ένα μόνο τεκμήριο: το προσωπικό ημερολόγιο του ίδιου του κατηγορούμενου υπουργού και μελλοντικού δικτάτορα

Για το υπόλοιπο κείμενο, δείτε εδώ.

Διαβάστε ακόμα:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.