(Κείμενο: Δημητρης Ψαρράς, ΕφΣυν, 19/07/2015)
Μία από τις «παράπλευρες απώλειες» που υπέστη η εύθραυστη ελληνική δημοκρατία τον Ιούλιο του 1965 ήταν η ίδρυση μιας νεοναζιστικής οργάνωσης η οποία αποτέλεσε τη μήτρα ποικίλων ακροδεξιών μαχητικών μορφωμάτων που απέληξαν πολλά χρόνια αργότερα στη «Χρυσή Αυγή».
Η οργάνωση που βαφτίστηκε «Κόμμα 4ης Αυγούστου» (Κ4Α) υπήρξε μια ολιγομελής ομάδα ατόμων νεαρής ηλικίας με αρχηγό τον Κώστα Πλεύρη και υπαρχηγό τον Δημήτριο Δημόπουλο. Από μόνο του το Κ4Α δεν μπορούσε να έχει ιδιαίτερο ρόλο, αλλά ο σκοπός των ιδρυτών του -όπως αποδείχτηκε και στη συνέχεια με την προσπάθειά τους να δώσουν ιδεολογικό μανδύα στο δικτατορικό καθεστώς των συνταγματαρχών- ήταν να επιβάλουν τις εθνικοσοσιαλιστικές τους πεποιθήσεις στις ριζοσπαστικές ομάδες της Δεξιάς και να επιβληθούν στο «πεζοδρόμιο».
Ηταν κατά κάποιον τρόπο η πιο ακραία -αλλά και θεωρητικά καταρτισμένη- πτέρυγα της ΕΚΟΦ, η οποία ήδη συνεργαζόταν στενά με την ΕΡΕΝ, ενώ πολλά στελέχη ανήκαν ταυτόχρονα σε δύο από αυτές ή και σε άλλες οργανώσεις. Σε προσωπικό σημείωμά του που περιλαμβάνεται στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Πλεύρη, ο Δημόπουλος αποκαλύπτει ότι κατά την περίοδο της κρίσης το καλοκαίρι του 1965 ο γενικός διευθυντής της ΕΡΕ ναύαρχος Αθανάσιος Σπανίδης είχε διοργανώσει μαχητικές ομάδες της ΕΡΕΝ-ΕΚΟΦ, στις οποίες είχε καλέσει να συμμετάσχουν τα μέλη του Κ4Α (Κωνσταντίνος Α. Πλεύρης, «Γεγονότα 1965-1977. Τα άγνωστα παρασκήνια», Αθήνα 2009, σ. 99).
Η δράση της οργάνωσης του Πλεύρη ήρθε στη δημοσιότητα στον δημοκρατικό Τύπο τον Απρίλιο του 1965. Είχε προηγηθεί τον Ιανουάριο η έκδοση του βιβλίου «Αντιδημοκράτης», στο οποίο ο Πλεύρης υποστηρίζει μια δική του παραλλαγή του εθνικοσοσιαλισμού, καλυμμένη πίσω από τον αντικοινοβουλευτισμό του Μεταξά και τον εμφυλιοπολεμικό αντικομμουνισμό.
Οι αποκαλύψεις για την ύπαρξη νεοναζιστικής οργάνωσης «δρώσης παρανόμως και συνωμοτικώς» στο πανεπιστήμιο ξεκίνησαν από τη Θεσσαλονίκη, έδρα του πιο δυναμικού τμήματος και της ΕΚΟΦ υπό τον περιβόητο Λάκη Ιωαννίδη (εφ. «Θεσσαλονίκη», 1.4.1965). «Τα μέλη του νεοφασιστικού κόμματος είναι θαυμασταί του Χίτλερ, αι βάσεις δε του κόμματος ετέθησαν το παρελθόν θέρος εις Αθήνας υπό του τριετούς φοιτητού της Νομικής Κωνσταντίνου Πλεύρη.
Εις την Νομικήν επικεφαλής των “νεοφασιστών” ετέθη γνωστόν μέλος της ΕΚΟΦ, διαγραφέν από την ΕΡΕΝ λόγω των δυναμικών λύσεων τας οποίας προέτεινεν» (εφ. «Μακεδονία», 2.4.1965). Η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη ζήτησε από την κυβέρνηση να διαλύσει την ΕΚΟΦ, την οποία θεωρούσε «φυτώριον της νεοφασιστικής οργανώσεως», αλλά ήταν ήδη πολύ αργά. Το παρακράτος θα θριάμβευε σε λίγους μήνες.
Ενθαρρυμένοι από την ασυλία που είχε εξασφαλίσει χάρη στις «υψηλές διασυνδέσεις» με τους μηχανισμούς του παρακράτους, το Κ4Α επιχείρησε να αποκτήσει και δημόσιο βήμα. Η περίοδος των Ιουλιανών ήταν η πιο κατάλληλη. Στο ίδιο σημείωμα, ο Δημόπουλος αναφέρει: «Προγραμματίσαμε την έκδοσι της εφημερίδος να συμπέση με την επέτειο της 4ης Αυγούστου 1965 και αρχίσαμε έντονη δημοσιογραφική δουλειά. Ηθικός μας συμπαραστάτης ήταν και ο αείμνηστος Κώστας Μανιαδάκης, πατριώτης με μυαλό οξύτατο και κοφτερό. Τότε όμως ήλθαν, σαν ουρανοκατέβατο δώρο για μας τα γεγονότα του Ιουλίου 1965 με την αποστασία και τις βίαιες ταραχές. Το κοινοβουλευτικό καθεστώς εσείετο εκ θεμελίων. Οι θέσεις μας έτσι οι αντικοινοβουλευτικές αποκτούσαν ερείσματα από την ίδια την σήψι του κόσμου των πολιτικάντηδων» (Κωνσταντίνου Πλεύρη, «Γεγονότα…», ό.π., σ. 93).
Το πρώτο φύλλο της εφ. «4 Αυγούστου», που κυκλοφόρησε μέσα στην κρίση των Ιουλιανών.