Συνέντευξη με τον Θανάση Καμπαγιάννη, δικηγόρο της πολιτικής αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής, στον Στέλιο Μιχαηλίδη για την εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη, 26/6/2019.
Έχουμε μπει στη φάση των απολογιών. Τι προηγήθηκε και τι σηματοδοτεί αυτή η νέα φάση στη δίκη της Χρυσής Αυγής;
Η φάση των απολογιών ξεκινάει μετά από μια διαδικασία εξέτασης των μαρτύρων υπεράσπισης που έληξε άδοξα για την υπερασπιστική προσπάθεια της Χρυσής Αυγής, καθώς εξετάστηκαν μονάχα 69 από τους 265 δηλωθέντες μάρτυρες υπεράσπισης. Υπήρξαν δηλαδή μαζικές παραιτήσεις ονομάτων που είχαν δηλωθεί εξαρχής κι αυτό είναι μια ακόμα απόδειξη του τι αποτελέσματα έχει παράξει ήδη η αποδεικτική διαδικασία. Η παραίτηση και η μη προσέλευση μαρτύρων στη δίκη δεν είναι άσχετες με τα όσα έχουν αποδειχτεί στην αίθουσα του δικαστηρίου, στη διάρκεια αυτών των 4 χρόνων. Πολλοί αποφάσισαν να μη προσέλθουν και διάφοροι έχουν ήδη αποχωρήσει από τη ναζιστική οργάνωση, όπως για παράδειγμα οι τρεις πρώην ευρωβουλευτές Επιτήδειος, Συναδινός και Φουντούλης που είχαν δηλωθεί ως μάρτυρες υπεράσπισης.
Κατά συνέπεια, μετά από την ολοκλήρωση της εξέτασης των μαρτύρων υπεράσπισης, μένει πλέον στους κατηγορούμενους να προβάλουν μια εναλλακτική αφήγηση των πραγματικών περιστατικών, μιας και το δικαστήριο έχει τα πραγματικά περιστατικά έτσι όπως τα αφηγήθηκαν τα θύματα και οι αυτόπτες μάρτυρες που εξετάστηκαν στη φάση των μαρτύρων του κατηγορητηρίου.
Ήδη από τους πρώτους δύο κατηγορούμενους που απολογήθηκαν φαίνεται ότι η υπερασπιστική γραμμή της ΧΑ θα είναι μια γραμμή απόλυτης άρνησης της τέλεσης των εγκληματικών πράξεων και μιας άρνησης της συμμετοχής και αυτοπρόσωπης παρουσίας των κατηγορούμενων φυσικών αυτουργών για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Εκτίμησή μου είναι ότι και οι επόμενοι που θα εξεταστούν, θα αρνηθούν την παρουσία τους στο σημείο της δολοφονίας, στο Κοράλι, έστω κι αν αυτό έρχεται σε αντίθεση με όλο το αποδεικτικό υλικό το οποίο έχει προσκομιστεί στο δικαστήριο και το οποίο στοιχειοθετεί την οργανωμένη συγκρότηση της ομάδας κρούσης της ΧΑ στα γραφεία της Νίκαιας και την προσέλευση της ομάδας αυτής με κομβόι στην καφετέρια Κοράλι. Η άρνηση της συμμετοχής και της αυτοπρόσωπης παρουσίας κατά την τέλεση των εγκληματικών πράξεων, μπορεί να είναι κατανοητή ως υπερασπιστική γραμμή από την πλευρά των χρυσαυγιτών, δεν είναι όμως σε καμία περίπτωση πειστική. Ήδη από τις πρώτες μέρες εξέτασης των κατηγορούμενων προκύπτει η δυσπιστία του δικαστηρίου απέναντι σε αυτή την υπερασπιστική γραμμή.
Είμαστε σε μια προεκλογική περίοδο όπου στελέχη της ναζιστικής οργάνωσης είναι στο σκαμνί και απολογούνται. Τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για τη Χ.Α και σε πολιτικό επίπεδο;
Η ναζιστική οργάνωση έχει αρχίσει να πληρώνει και με εκλογικούς όρους την πίεση που της ασκεί τόσο η δράση του αντιφασιστικού κινήματος, όσο και η συνέχιση και η διαφαινόμενη ολοκλήρωση της ποινικής δίκης. Η δίκη δηλαδή έχει παραγάγει αποτελέσματα κι αυτό το καταλαβαίνει οποιοσδήποτε παρακολουθεί τη διαδικασία στο ακροατήριο, καθώς η συμμετοχή στη ΧΑ κρίνεται ακόμα κι από τους ίδιους τους μάρτυρες υπεράσπισης ως “τοξική”. Γι’ αυτό το λόγο εξάλλου και την αρνούνται μετά μανίας. Αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει αυτές τις εβδομάδες στις τελευταίες εκλογές και μετά από αυτές, είναι αυτό που εμείς σαν πολιτική αγωγή έχουμε πει πολλές φορές. Ότι η ναζιστική οργάνωση θα ηττηθεί πρώτα και κύρια έξω από τη δικαστική αίθουσα, στην ίδια την κοινωνία, και στη δικαστική αίθουσα θα έχουμε την επισφράγιση αυτής της απομόνωσης που θα υποστεί η ναζιστική οργάνωση.
Τα αποτελέσματα δηλαδή των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών εκλογών, είναι η απόδειξη ότι η ΧΑ έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος της εκλογικής της δύναμης: ένα μέρος των ψηφοφόρων της αποκολλάται πλέον από τον ναζιστικό πυρήνα της οργάνωσης και με αυτό τον τρόπο σπάει η βιτρίνα του “νόμιμου πολιτικού κόμματος” κι εμφανίζεται πολύ πιο καθαρά η ναζιστική οργάνωση με την εγκληματική της δράση. Πριν μερικά χρόνια, όταν έκανε τις πρώτες εκλογικές της επιτυχίες η ΧΑ, κάναμε την ανάλυση των ομόκεντρων κύκλων –του στενού ναζιστικού πυρήνα και των ευρύτερων κύκλων των ψηφοφόρων. Αυτή τη στιγμή μέσα από τη δράση του αντιφασιστικού κινήματος και της δίκης, σπάει η σύνδεση του κεντρικού πυρήνα με τον κύκλο των ψηφοφόρων με τον οποίο δεν κατάφερε ποτέ οργανωτικά να οικοδομήσει σχέση, όπως τουλάχιστον το επιθυμούσε, στρατολογώντας τον, εντάσσοντάς τον σε διαδικασίες στα γραφεία που άνοιγε, κι αυτό γιατί συνεχώς υπήρχε η πίεση του αντιφασιστικού κινήματος. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί βασική στρατηγική επιλογή της ΧΑ ήταν η θωράκιση του κεντρικού πυρήνα, που τελούσε και τις εγκληματικές πράξεις, πίσω από έναν πολιτικό και κοινοβουλευτικό μανδύα. Αυτό καταρρέει αυτή τη στιγμή και κλιμακώνει την εσωτερική κρίση στη ναζιστική οργάνωση.
Εκτιμώ ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να συνεχιστεί και να κλιμακωθεί πηγαίνοντας στις βουλευτικές εκλογές με ανοιχτό πλέον το ενδεχόμενο η ΧΑ να μην καταφέρει να μπει στη Βουλή. Είναι ένας ρεαλιστικός στόχος για το αντιφασιστικό κίνημα το να μη μπει η ΧΑ στην επόμενη Βουλή.
Στις μέρες που έχουν απομείνει μέχρι τις εκλογές της 7ης Ιούλη, ποιά είναι τα βήματα του αντιφασιστικού κινήματος για να πετύχει αυτό το στόχο;
Είναι πολύ σημαντική και δικαιώθηκε η στρατηγική της απομόνωσης των φασιστών, χωρίς να περιμένουμε το “βολικό μαξιλαράκι” μιας δικαστικής απόφασης. Έτσι πρέπει να συνεχίσει το αντιφασιστικό κίνημα και προεκλογικά. Από αυτή την άποψη, αποφάσεις που παίρνουν δημοτικά συμβούλια τα οποία αρνούνται τη χορήγηση χώρων κι άλλων προεκλογικών διευκολύνσεων στους νεοναζί, κινήσεις όπως η άρνηση –και μάλιστα με απεργιακό τρόπο– των εργαζόμενων της ΕΡΤ να προβάλουν δραστηριότητες και ομιλίες της ναζιστικής οργάνωσης, οι αντιφασιστικές κινητοποιήσεις σε κάθε προσπάθεια προεκλογικής συγκέντρωσης της ΧΑ, όπως αυτή που έγινε πριν τις εκλογές της 26 Μάη, στον Κολωνό κ.ο.κ είναι πολύ κρίσιμα στοιχεία και έχουν παίξει ρόλο και δικαιώθηκαν ως στρατηγική με τα αποτελέσματα τα οποία είχε η ναζιστική οργάνωση το Μάη. Αυτή η δράση χρειάζεται να κλιμακωθεί. Να μη μείνει κανένα δημοτικό συμβούλιο, κανένας εργατικός χώρος, καμία γειτονιά που να μην πάρει αποφάσεις απονομιμοποίησης κι απομόνωσης των φασιστών στο εδώ και τώρα, κι όχι αναμένοντας τη δικαστική απόφαση.
Πόσο καθοριστικό μπορεί να είναι για την έκβαση της δίκης και για την ίδια την τύχη της Χρυσής Αυγής, η συνέχιση της εκλογικής της κατηφόρας και η μη εκλογή της στη Βουλή;
Η δίκη είναι βέβαιο ότι δεν εξελίσσεται με βάση τις πολιτικές εξελίξεις και τα ποσοστά, αλλά με βάση τη δικογραφία και τις εγκληματικές ενέργειες που έχουν τελεστεί. Από αυτή την άποψη έχουμε πει ότι η αποδεικτική διαδικασία ήταν τα τελευταία 4 χρόνια συντριπτική και το δικαστήριο με βάση τη δικογραφία και τα στοιχεία της ακροαματικής διαδικασίας είναι δυνατόν να καταδικάσει τους κατηγορούμενους χρυσαυγίτες, τόσο τα ηγετικά στελέχη όσο και τα μέλη με τον τρόπο με τον οποίο κατηγορούνται. Είναι ωστόσο σημαντικό ότι και το δικαστήριο βλέπει – δεν κατοικεί άλλωστε σε κάποια γυάλα – ότι και οι ίδιοι οι ψηφοφόροι και οι υποστηρικτές της ΧΑ την εγκαταλείπουν μαζικά. Αυτό είναι ένα στοιχείο που σίγουρα επιβαρύνει τη θέση της οργάνωσης, πρώτα και κύρια δημιουργώντας πρόβλημα ακόμα και στους ίδιους τους υποστηρικτές της, όπως φάνηκε από τη μαζική φυγή των μαρτύρων υπεράσπισης κι όπως πιστεύουμε ότι θα φανεί κι από την εξέταση των κατηγορουμένων.
Στις 27 Ιούνη είναι ο επόμενος σταθμός που βάζει η ΚΕΕΡΦΑ, ως ημέρα κινητοποίησης στη δίκη στο Εφετείο. Πόσο σημαντική είναι η παρουσία του αντιφασιστικού κινήματος στο ακροατήριο και στις συγκεντρώσεις έξω από τη δίκη;
Είναι πολύ σημαντική η παρουσία κόσμου του αντιφασιστικού κινήματος μέσα κι έξω από τη δικαστική αίθουσα προκειμένου να θυμίζει τη διαρκή πίεση της κοινωνίας προς τους κρατικούς θεσμούς να τιμωρήσουν τη ρατσιστική και ναζιστική βία. Θυμόμαστε εξάλλου όλοι, ότι τον Σεπτέμβρη του 2013 η έναρξη της ποινικής δίωξης κατά των ηγετικών στελεχών της οργάνωσης ήταν αποτέλεσμα της αντιφασιστικής έκρηξης που προκλήθηκε μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Σε κάθε σημείο αυτής της διαδικασίας, το αντιφασιστικό κίνημα χρειάζεται να υπενθυμίζει τον πραγματικό συσχετισμό που υπάρχει στην κοινωνία εναντίον του φασισμού και του ναζισμού.
Είσαι ιδρυτικό μέλος της ΚΕΕΡΦΑ η οποία συμπληρώνει αυτές τις μέρες 10 χρόνια δράσης. Έχοντας ζήσει όλη αυτή τη διαδρομή ποιός νομίζεις ότι είναι ο ρόλος που έχει παίξει για να φτάσουμε μέχρι εδώ;
Η ΚΕΕΡΦΑ έχει διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο, γιατί ξεκίνησε με το σκοπό να χτίσει ένα πλατύ και ριζοσπαστικό κίνημα τόσο ενάντια στις ρατσιστικές πολιτικές όσο κι ενάντια στο φασισμό. Είναι πολύ σημαντικό ότι αφετηρία της ΚΕΕΡΦΑ είναι πάντα η σύγκρουση μαζί τους με όρους μαζικού κινήματος κι όχι με όρους μιας αποφασισμένης στρατιωτικοποιημένης μειοψηφίας. Πιστεύουμε ότι το ρατσισμό και το φασισμό θα τον κερδίσουμε οι εργαζόμενοι με τα σωματεία τους, οι φοιτητές και οι μαθητές με τους συλλόγους τους κι ο κόσμος στις γειτονιές. Αυτόν τον κόσμο προσπαθούμε να κινητοποιήσουμε σε κάθε δράση της ΚΕΕΡΦΑ. Έτσι έχουν γίνει όλα τα μεγάλα συλλαλητήρια, τόσο κεντρικά, όσο και στις γειτονιές.
Είναι επίσης σημαντικό ότι η ΚΕΕΡΦΑ είχε εξαρχής πολύ καθαρό τον προσανατολισμό ότι ζητάμε την απομόνωση των φασιστών σε όλα τα πεδία. Όχι μόνο στο δρόμο, αλλά και στα δημοτικά συμβούλια, στις δικαστικές αίθουσες, παντού. Έτσι σε μία από τις Διεθνείς Συναντήσεις που οργανώνει η ΚΕΕΡΦΑ, και συγκεκριμένα τον Οκτώβρη του 2013, πάρθηκε η πρωτοβουλία για τη δημιουργία της Πολιτικής Αγωγής του Αντιφασιστικού Κινήματος στη δίκη της ΧΑ, από δικηγόρους που ήμασταν ενεργοί/ες στην ΚΕΕΡΦΑ, πολύ πριν ακόμα αποκτήσουμε τη δυνατότητα να παρασταθούμε στη συγκεκριμένη δίκη για λογαριασμό των εντολέων μας, των Αιγύπτιων αλιεργατών. Αυτός ήταν ένας προσανατολισμός τον οποίο τον υπηρετήσαμε κι έτσι καταφέραμε να έχουμε παρέμβαση και στη δίκη, που θεωρούμε ότι είναι βοηθητική για όλο το αντιφασιστικό κίνημα και για κάθε άνθρωπο που αντιπαλεύει το φασισμό. Ας φανταστούμε τι θα σήμαινε να μην υπήρχε παρέμβαση των θυμάτων και των δικηγόρων του αντιφασιστικού κινήματος σε αυτή τη δίκη. Πόσο πιο αδύναμη θα ήταν η στοιχειοθέτηση του αντιφασιστικού κινήματος εναντίον των φασιστών και πόσο πιο αδύναμη θα ήταν και η δράση ενάντια στη ΧΑ.