Συνέντευξη με τον Θανάση Καμπαγιάννη, δικηγόρο της πολιτικής αγωγής στη δίκη της Χ.Α. Ο Θανάσης Καμπαγιάννης μίλησε στην Αφροδίτη Φράγκου για την εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη, 20/12/2017.
Ποιο ήταν το βασικότερο χαρακτηριστικό της χρονιάς που πέρασε, όσον αφορά τη δίκη της Χρυσής Αυγής;
Το 2017 κλείνει με την ποινική δίωξη της ΧΑ να έχει προχωρήσει ουσιαστικά. Είχαμε την ολοκλήρωση των μαρτύρων κατηγορίας, ανάμεσά τους και οι προστατευόμενοι, και την έναρξη των μαρτύρων της Πολιτικής Αγωγής. Αλλά και εκτός της μεγάλης δίκης, μια σειρά δικαστήρια που αφορούν μέλη, στελέχη και υποστηρικτές της ΧΑ για εγκληματικές πράξεις που έχουν κάνει στα πλαίσια της δράσης της, έχουν καταλήξει σε καταδίκες. Πολλές από αυτές μάλιστα σε δεύτερο βαθμό. Είχαμε την καταδίκη του Χ. Ζέρβα (επίθεση στον Α. Λάζαρη), της Θ. Σκορδέλη (επίθεση σε Αφγανούς πρόσφυγες), των Ν. Παπαβασιλείου και Γ. Περρή (εμπρησμός Cointreau), του Δ. Κουκούτση (συκοφαντική δυσφήμιση στον Π. Κωνσταντίνου), του Μ. Γιαννόγκωνα (επίθεση στην Κ. Πατρικίου), του Κ. Κοντομού (επίθεση σε Πακιστανό μετανάστη), του Η. Κασιδιάρη (διέγερση σε βία), για να αναφέρουμε μόνο τις πιο πρόσφατες.
Πριν από λίγες ημέρες ολοκλήρωσαν τις καταθέσεις τους οι προστατευόμενοι μάρτυρες. Ποια ήταν η σημασία αυτής της φάσης της δίκης;
Η τελευταία φάση της δίκης με την εξέταση των προστατευόμενων μαρτύρων, πρώην μελών, υποστηρικτών και στελεχών της ΧΑ, ήταν πολύ σημαντική. Καταρχάς επειδή το δικαστήριο διατήρησε το καθεστώς προστασίας. Η υπεράσπιση, με τη σύμφωνη πρόταση της εισαγγελέως, ήθελε να το καταργήσει. Το γεγονός ότι η ΧΑ αντιμετωπίζεται με όρους μαφίας στο δικαστήριο είναι πάρα πολύ ενδεικτικό, όσο κι αν αυτή συνεχίζει να ενδύεται τον μανδύα του «νόμιμου κοινοβουλευτικού κόμματος».
Οι καταθέσεις των συγκεκριμένων μαρτύρων ταιριάζουν με το υπόλοιπο αποδεικτικό υλικό, μόνο που πλέον είναι καταθέσεις «από τα μέσα». Πάρα πολύ κρίσιμη για την αξιοπιστία των καταθέσεων αυτών είναι η διασταύρωση των στοιχείων που εισέφεραν με τις άλλες μαρτυρικές καταθέσεις των θυμάτων και των αυτοπτών μαρτύρων, καθώς και του Ηλία Σταύρου, του πρώην στελέχους της ΧΑ που κατέθεσε επώνυμα. Θα διασταυρωθούν επίσης και με το υλικό που πρόκειται να δούμε στην επόμενη φάση της δίκης, τα αναγνωστέα έγγραφα. Το δικαστήριο πρόκειται να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι, μέσα από τα βίντεο, τα μηνύματα, τα έγγραφα και τα ηχητικά, την αξιοπιστία των καταθέσεων τόσο των προστατευόμενων όσο και των υπόλοιπων μαρτύρων.
Σε αυτή τη διαδικασία είδαμε την υπεράσπιση σε πανικό. Πού οφείλεται η κρίση της;
Η υπεράσπιση της Χρυσής Αυγής θα αντιμετωπίσει ολοένα και περισσότερο το δίλημμα του ποια είναι τα μέλη και τα στελέχη που θα καλύψει και ποια είναι αυτά που θα πρέπει να «δώσει» στις δικαστικές αρχές προκειμένου να γλιτώσει η ηγεσία, και κύρια ο Μιχαλολιάκος. Ήδη υπάρχουν εντάσεις και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της υπεράσπισης, που απεικονίζουν και τη συνολικότερη κρίση της ΧΑ με τις αποχωρήσεις των στελεχών της. Ήταν χαρακτηριστική για παράδειγμα η διαφοροποίηση του πρώην βουλευτή Ν. Μίχου μέσω του δικηγόρου του Γ. Ζωγράφου όσον αφορά την εξέταση των προστατευόμενων. Αυτές οι εντάσεις είναι προαναγγελία πολύ μεγαλύτερων διλημμάτων που θα αντιμετωπίσουν στο μέλλον, ιδιαίτερα όταν έρθει η ώρα να εξεταστούν οι μάρτυρες υπεράσπισης και να απολογηθούν οι κατηγορούμενοι.
Η κρίση όμως ξεκινάει από την ίδια την οργάνωση. Σιγόβραζε στο εσωτερικό της Χρυσής Αυγής και εκδηλώθηκε ανοιχτά και δημόσια το 2017. Είχαμε τις αποχωρήσεις δύο ακόμα βουλευτών, του Δ. Κουκούτση και του Ν. Μίχου, αλλά και δεκάδων στελεχών, πολλά από τα οποία έχουν εκλεγεί σε δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Ταυτόχρονα έχουμε το κλείσιμο αρκετών «γραφείων». Είναι μια βαθιά κρίση στρατηγικής, για το πώς θα αντιμετωπίσει η ηγεσία τη συνεχιζόμενη ποινική δίωξη. Το αν δηλαδή θα «μαλακώσει» το λόγο της και θα εντάξει στελέχη της ακροδεξιάς στις γραμμές της, με παρελθόν στο ΛΑΟΣ ή και στη Νέα Δημοκρατία, ή αν θα συνεχίσει τη στρατηγική των ταγμάτων εφόδου και την κάλυψη των παλιών στελεχών της οργάνωσης που είναι και τα πιο εκτεθειμένα ποινικά. Το πρώτο άλλωστε ήταν και ο λόγος παραίτησης των Κουκούτση και Μίχου.
Το αντιφασιστικό κίνημα έχει να παίξει καταλυτικό ρόλο στο να βαθύνει αυτή η κρίση, μη αφήνοντας οποιοδήποτε περιθώριο δημόσιας πολιτικής δράσης για τη ναζιστική οργάνωση. Με τη συνεχή αντιφασιστική δράση μπορεί να εντείνει τα αδιέξοδα της Χρυσής Αυγής, μέχρι τη στιγμή που το δικαστήριο θα αποφασίσει.
Οι μάρτυρες που έχει καλέσει η πολιτική αγωγή ξεκίνησαν να καταθέτουν, μετά από μια ακόμη προσπάθεια της υπεράσπισης να το σταματήσει. Πού προσπάθησε να βασιστεί;
Όπως είναι γνωστό, το δικαστήριο απέβαλε την πολιτική αγωγή όσον αφορά τους διευθύνοντες βουλευτές της οργάνωσης. Εκείνη την περίοδο η απόφαση πανηγυρίστηκε από την ηγεσία της ΧΑ. Στην πραγματικότητα όμως το δικαστήριο, ενώ επέτρεψε την παράσταση της πολιτικής αγωγής μόνο σε βάρος των φυσικών αυτουργών κάθε υπόθεσης (18 κατηγορούμενοι για την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, 4 για την επίθεση στο ΠΑΜΕ, 5 για την επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες), την ίδια στιγμή επέτρεψε την παράσταση για το αδίκημα της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση (και, για κάποιους κατηγορούμενους, διεύθυνσής της).
Έτσι το δικαστήριο άνοιξε το δρόμο ώστε η πολιτική αγωγή να μπορεί να παρεμβαίνει ευρύτερα. Προκειμένου να διακριβωθεί αν οι συγκεκριμένοι κατηγορούμενοι εντάχθηκαν σε εγκληματική οργάνωση, θα πρέπει πρώτα να διερευνηθεί αν αυτή υπάρχει. Άρα θα πρέπει να διερευνήσουμε τη δομή της, τη διάρκειά της, την ιεραρχία της, τον τρόπο δράσης της, τις κακουργηματικές πράξεις για τις οποίες κατηγορείται. Αυτή ήταν και η τωρινή απάντηση του δικαστηρίου στην ένσταση που κατέθεσε η υπεράσπιση: επέτρεψε την εξέταση των μαρτύρων της πολιτικής αγωγής και εξήγησε ότι το εύρος για το οποίο θα καταθέσουν δεν θα είναι μονάχα οι επιμέρους κακουργηματικές πράξεις. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο η Χρυσή Αυγή είναι μια οργάνωση στην οποία εντάχθηκε ο καθένας από τους κατηγορούμενους, μαζί με τον Μιχαλολιάκο, τον Κασιδιάρη κλπ. Δεν μπορεί να εμποδιστεί η πολιτική αγωγή να ρωτάει γι’ αυτό. Η υπεράσπιση το θέτει και το ξαναθέτει προφανώς γιατί θέλει να περιορίσει το εύρος της παρουσίας και της παρέμβασης της πολιτικής αγωγής, αλλά είναι μια μάχη που νομικά την έχει χάσει εδώ και πάνω από 2 χρόνια. Είναι η σημαντικότερη απόφαση που έχει λάβει το δικαστήριο από τη στιγμή της έναρξης της δίκης.
Ποια είναι η σημασία των καταθέσεων των πρώτων μαρτύρων πολιτικής αγωγής;
Ο Δημήτρης Κουσουρής το 1998 υπήρξε θύμα μιας ομάδας κρούσης της ναζιστικής οργάνωσης που έδρασε με επικεφαλής τον τότε «νούμερο 2», τον Αντώνη Ανδρουτσόπουλο (Περίανδρο). Είναι κάτι που έχει αποτυπωθεί σε αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση που αποτελεί αναγνωστέο έγγραφο. Είναι σημαντικό να δείξουμε ότι η εγκληματική δράση έχει προϊστορία στη δράση της και ότι το modus operandi των ομάδων κρούσης είναι το ίδιο με της δεκαετίας του ‘90. Η κατάθεση του Κουσουρή ήταν χρήσιμη στο να καταδειχθούν τα κοινά σημεία στην επίθεση που δέχθηκε ο ίδιος και στις επιθέσεις που δικάζει το συγκεκριμένο δικαστήριο.
Η κατάθεση του Πέτρου Κωνσταντίνου είναι επίσης σημαντική γιατί ως δημοτικός σύμβουλος στην Αθήνα, ως συντονιστής της ΚΕΕΡΦΑ και ως μέλος του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών, ήταν αποδέκτης πάρα πολλών καταγγελιών για την εγκληματική δράση της ΧΑ, ιδίως σε βάρος προσφύγων και μεταναστών. Το κέντρο της κατάθεσής του ήταν οι επιθέσεις των ομάδων κρούσης με ρατσιστικό κίνητρο.
Πώς θα συνεχιστεί η δίκη από τη νέα χρονιά;
Η δίκη θα είναι πλέον πιο γρήγορη, οι μάρτυρες της πολιτικής αγωγής θα ολοκληρωθούν μέσα στον Ιανουάριο και θα περάσουμε στη φάση των αναγνωστέων εγγράφων. Δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε την ταχύτητα με την οποία θα την διεκπεραιώσει το δικαστήριο, αλλά είναι μια διαδικασία αποφασιστική. Είναι σίγουρο ότι η υπεράσπιση θα προσπαθήσει να την σαμποτάρει με ενστάσεις. Με αυτόν τον τρόπο βέβαια θα παραδέχεται ότι υπάρχουν ενοχοποιητικά στοιχεία που δεν πρέπει να ακουστούν. Γι’ αυτό αποκτά ξανά σημασία η διεκδίκηση η διαδικασία αυτή να γίνει στο Εφετείο και όχι στον Κορυδαλλό, ώστε να είναι προσβάσιμη σε όλους.