(Κείμενο: Μαρία Δήμα, Άντα Ψαρρά, ΕφΣυν, 23/06/2015)
Στη χθεσινή, έβδομη συνεδρίαση του Τριμελούς Εφετείου στη δικαστική αίθουσα του Κορυδαλλού ήταν η σειρά των θυμάτων να μιλήσουν διά μέσου των εκπροσώπων τους, συνηγόρων της Πολιτικής Αγωγής. Θυμίζουμε εδώ ότι η εισαγγελική πρόταση έχει κάνει εν μέρει δεκτή την παράσταση της Πολιτικής Αγωγής και πάντως όχι για όλα τα μέλη της ηγεσίας της εγκληματικής οργάνωσης.
Υπόθεση Παύλου Φύσσα
Πρώτοι μίλησαν οι συνήγοροι της οικογένειας Φύσσα. Ο Γ. Μαραγκός, που εκπροσωπεί τους γονείς, ξεκίνησε λέγοντας: «Για την πράξη της δολοφονίας δεν θα μιλήσω διότι είναι ξεκάθαρη. Μας ενδιαφέρει όμως η συμπεριφορά του κατηγορουμένου, που δεν δίνει ποτέ εξηγήσεις γιατί το έκανε, ποιος τον έβαλε. Στην υπόθεση αυτή εμπλέκονται 18 κατηγορούμενοι και η θέση μας είναι ότι υπάρχει εγκληματική οργάνωση και διεύθυνση και αν αποβληθεί η Πολιτική Αγωγή πώς θα μπορέσετε να τα κρίνετε όλα αυτά;»
Στο σημείο αυτό η πρόεδρος ζήτησε να μην εισέρχονται οι συνήγοροι στην ουσία της υπόθεσης αλλά να αναφέρονται μόνο σε ό,τι αφορά το παραπεμπτικό σκέλος του βουλεύματος. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές στη διάρκεια των τοποθετήσεων, κυρίως μετά τις συνεχείς διακοπές και διαμαρτυρίες από την πλευρά των υπερασπιστών της Χρυσής Αυγής.
Ο δεύτερος συνήγορος των γονέων Α. Τζέλης ζήτησε τη νομιμοποίηση της παράστασης Πολιτικής Αγωγής και για το 187.1 (περί εγκληματικής οργάνωσης), διότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπάρχει έγκλημα αφηρημένης διακινδύνευσης του έννομου αγαθού της δημόσιας τάξης που δεν θα επέτρεπε Πολιτική Αγωγή, αλλά προσβολή έννομων αγαθών με συγκεκριμένες πράξεις. «Εάν δεν υπήρχε η διεύθυνση της εγκληματικής οργάνωσης, δεν θα υπήρχε και η πράξη. Είναι δυνατόν να παρίσταται η Π.Α. για τους 18 κατηγορούμενους χωρίς να εξετάζει την ηγεσία της εγκληματικής οργάνωσης;» ρώτησε ο συνήγορος. Η Β. Κουγιάτσου τοποθετήθηκε εκπροσωπώντας τη μητέρα λέγοντας ότι «έχουμε απολύτως συγκεκριμένο έγκλημα, που συγκεκριμενοποιεί το αφηρημένο. Εάν δεν υπήρχε εγκληματική οργάνωση, δεν θα υπήρχε η δολοφονία και όλα τα υπόλοιπα κακουργήματα.
Εκεί κατατείνει το κοινό περί δικαίου αίσθημα και εδώ καλείται το δικαστήριο να νομολογήσει. Τα άτομα παραχώρησαν τη βούλησή τους στην εγκληματική οργάνωση και έδρασαν κατόπιν εντολών». Συνέχισαν οι 3 συνήγοροι της αδελφής του Παύλου Φύσσα.
«Το άρθρο 187 είναι έγκλημα διακινδύνευσης όχι μόνο δημόσιων αλλά και ιδιωτικών έννομων αγαθών. Σύμφωνα με το άρθρο 187 τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης δεν απαιτείται να γνωρίζουν το γιατί διότι η βούλησή τους υποτάσσεται στην οργάνωση. Ο δόλος υπάρχει από τη στιγμή της ένταξης και φυσικά ενισχύει τον απαιτούμενο σύμφωνα με τον νόμο αιτιώδη σύνδεσμο. Η πράξη της δολοφονίας τελέστηκε στο πλαίσιο της διεύθυνσης της οργάνωσης κι όχι με ελεύθερη βούληση των κατηγορουμένων» είπε η Χ. Παπαδοπούλου και συμπλήρωσε: «Οσο για το επιχείρημα των συνηγόρων υπεράσπισης ότι τάχα θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου, θέλω να πω ότι όλα ευτυχώς εξελίσσονται. Πρώτα το έγκλημα και μετά η νομοθεσία. Η διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης προστέθηκε μόλις το 2010 και νομοθετήθηκε. Το άρ. 6 της ΕΣΔΑ προστατεύει όχι μόνο τα δικαιώματα των κατηγορουμένων αλλά και των θυμάτων».
Η Ε. Τομπαζόγλου στη δική της αγόρευση είπε: «Τα μέλη της ομάδας διατάσσονται, καθοδηγούνται και εγκρίνονται από τη διεύθυνση της οργάνωσης. Αποκλείεται να μην υπήρχε γνώση γι’ αυτό και δεν υπάρχει εδώ η κατηγορία περί ηθικής αυτουργίας. Ο δόλος υπήρχε εξαρχής κι αν δεχτούμε ότι έδρασαν μόνοι τους καταλύουμε την έννοια της εγκληματικής οργάνωσης. Εάν δεν είχε δοθεί η εντολή, δεν θα είχε διαπραχθεί η δολοφονία. Δεν είναι δυνατόν ο παθών να μην μπορεί να στραφεί εναντίον της διεύθυνσης της οργάνωσης».
Η Χ. Πιτσιώλη συμπλήρωσε ότι οι κατηγορούμενοι δεν ήταν κάποιοι άγνωστοι μεταξύ τους. Συνέτρεξαν τον Ρουπακιά, υπήρξε συντονισμός δράσης μελών και όχι τυχαίων προσώπων, ήταν ενταγμένοι στην εγκληματική οργάνωση, αποτελούν αλυσίδα και γι’ αυτό η Π.Α. έχει δικαίωμα να σταθεί απέναντί τους».
Υπόθεση Αιγύπτιων
Ο Δ. Ζώτος άρχισε λέγοντας ότι η αποδοχή της παράστασης Πολιτικής Αγωγής είναι το πιο κρίσιμο σημείο της δίκης για τα θύματα. Αν θα έχουν τη δυνατότητα να ρωτάνε και για τους διευθύνοντες μια ναζιστική εγκληματική οργάνωση, αν τελικά τα θύματα θα γίνουν αποδεκτά. Αναφέρθηκε αναλυτικά στη νομολογία και σε παρόμοιες αποφάσεις ακόμα και Ναυτοδικείων, που σε υπόθεση για βασανιστήρια έγινε δεκτή η παράσταση Π.Α., αλλά και σε σχετικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου.
Ακόμα και στη δίκη της χούντας, που επικαλέστηκαν οι συνήγοροι των χρυσαυγιτών, δεν έγινε δεκτή η παράσταση Π.Α. αλλά εκεί εισήχθη για πρώτη φορά το κριτήριο περί προστασίας και ατομικών αγαθών, πράγμα που εφαρμόστηκε από τον ίδιο εισαγγελέα σε μία περίπτωση προσβολής νεκρού δίνοντας το δικαίωμα παράστασης στην οικογένεια του νεκρού. «Δεν υπάρχει άποψη νομική που να λέει ότι το 187 προστατεύει μόνο τη δημόσια τάξη. Η λέξη-κλειδί είναι ότι προστατεύει ΚΑΙ ατομικά αγαθά. Αυτό λέει και η κοινή λογική, δεδομένου ότι η εγκληματική οργάνωση δεν είναι φανταστική, είναι συγκεκριμένη και μέσα από το παραπεμπτικό βούλευμα». Ο Δ. Ζώτος μάλιστα σημείωσε ότι μετά το Παλέρμο η διάταξη τροποποιήθηκε και έγινε «οργάνωση ΠΟΥ επιδιώκει», με συνέπεια ο δόλος πλέον να είναι δεδομένος από τη στιγμή της ένταξης. Τέλος, επικαλέστηκε και το σκεπτικό του ΣτΕ όταν ανέστειλε τη χρηματοδότηση της Χρυσής Αυγής.
Ο Θ. Καμπαγιάννης ανέπτυξε την επιχειρηματολογία του λέγοντας ότι αυτοί που ζητούν να εκπροσωπηθούν είναι τα ίδια τα θύματα των 3 υποθέσεων που συνεκδικάζονται. Η επίθεση στους ψαράδες είχε προαναγγελθεί από τον Λαγό και συμμετείχε εκεί και ο πυρηνάρχης Πανταζής. Δεν ζητούν παράσταση Πολιτικής Αγωγής οι ιδεολογικοί αντίπαλοι της Χρυσής Αυγής αλλά οι αμέσως παθόντες. Αναφέρθηκε και αυτός στη νομολογία αλλά και στο παραπεμπτικό που αναφέρεται για τη συγκεκριμένη πράξη στο σύνολο των κατηγορουμένων με απόφαση, συνεκτέλεση και κοινό δόλο. «Μπορεί, όπως είπε η εισαγγελέας, να καθυστέρησε η παρέμβαση της Δικαιοσύνης σε σημείο παραγραφής του αδικήματος της συγκρότησης, αλλά τώρα ζητάμε επιτέλους να παρασταθούμε».
Ο Κ. Παπαδάκης τόνισε ότι το ζήτημα είναι η έκταση αποδοχής της Πολιτικής Αγωγής και ανέπτυξε τα… παράξενα που θα προκύψουν αν απορριφθεί η Π.Α.: «26 κατηγορούμενοι ενέχονται σε πράξεις, 18 κατηγορούνται για διεύθυνση και 23 για ένταξη και άλλες κατηγορίες. Εάν απορριφθεί η παράσταση για τον 187, τότε θα μείνουμε μόνο για τους 26 κατηγορούμενους. 41 δηλαδή κατηγορούμενοι θα μείνουν να δικαστούν χωρίς παράσταση και μεταξύ τους είναι ακόμα και μέλη της οργάνωσης της Νίκαιας (σ.σ. που πρωταγωνίστησε στην υπόθεση). Αναφέρθηκε στα άρθρα της ΕΣΔΑ και στο άρ. 20 του ελληνικού Συντάγματος που προστατεύουν τα δικαιώματα των θυμάτων σε δίκαιη δίκη και στην ισότητα που απαιτείται για όλους τους διαδίκους. «Η κοινωνία περιμένει να ακούσει ότι θα δικαστούν και οι αρχηγοί. Αλλιώς θα προστατευτούν οι εγκέφαλοι και όλες οι ευθύνες θα αποδοθούν στους εκτελεστές».
Τελευταίος μίλησε για τους Αιγύπτιους ψαράδες ο Κ. Σκαρμέας που αναφέρθηκε κι αυτός στην ενιαία δράση και στο ότι ήταν τυχαίο το γεγονός πως μεταξύ των θυμάτων κάποιοι υπέστησαν σοβαρές βλάβες ή βλάβες πλημμεληματικού χαρακτήρα και δεν μπορεί να τους αφαιρεί το δικαίωμα να εκπροσωπηθούν.
Υπόθεση ΠΑΜΕ
Στη συνέχεια άρχισαν οι τοποθετήσεις των συνηγόρων Πολιτικής Αγωγής για την επίθεση εναντίον συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ.
Ο Θ. Θεοδωρόπουλος τόνισε τις διαφορές στη στάση αποδοχής της Π.Α. μεταξύ των κατηγορουμένων. Μπορεί το 187 να αφορά τη δημόσια τάξη, αλλά αυτό το αδίκημα βλάπτει και ατομικά αγαθά. Μόνο αν δεν διαπραχθεί αλλά απλά σχεδιαστεί ένα αδίκημα από την εγκληματική οργάνωση δεν υπάρχει εξατομίκευση.
Αναφέρθηκε ειδικά στην ανάλογη επιχειρηματολογία της κ. Ψαρούδα-Μπενάκη που σημειώνει ότι σε περίπτωση που το αόριστο εξατομικεύεται, τότε υπάρχει θέμα παράστασης Π.Α. Μάλιστα ακόμα κι αν απλά σχεδιάζεται αδίκημα κατά συγκεκριμένου προσώπου, και πάλι υπάρχει δυνατότητα παράστασης. Επομένως, είπε ο συνήγορος, το θέμα είναι αν τα θύματα μπορούν να παραστούν και για τους διευθύνοντες που δεν συμμετείχαν στην πράξη.
Στη συνέχεια ανέλυσε όλη τη δομή της οργάνωσης Χρυσή Αυγή και τον τρόπο δράσης που συνιστά πλήρη περιγραφή της εγκληματικής οργάνωσης όπως ορίζεται από τον νόμο, με τα εγκλήματα να βαραίνουν όλα τα μέλη. «Χωρίς τη Χρυσή Αυγή δεν θα είχε γίνει έγκλημα και για τις ιστορικές αποφάσεις απαιτούνται και ιστορικές προσεγγίσεις».
Στην ίδια λογική κινήθηκε και ο κ. Σαπουντζάκης τονίζοντας ότι δεν αποτελεί λυδία λίθο το θέμα και πρέπει με απλές σκέψεις και σύμφωνα με το παραπεμπτικό να δοθεί το δικαίωμα στα θύματα να εκπροσωπηθούν, δεδομένου ότι η Χρυσή Αυγή εμπίπτει απολύτως στο 187 περί εγκληματικής οργάνωσης.
Στο σημείο αυτό το δικαστήριο διέκοψε για την προσεχή Πέμπτη.