(Συνέντευξη του Κώστα Παπαδάκη στον Γιάννη Ελαφρό, Πριν, 30/11/2014)
Η προδικασία αποδεικνύει επαρκέστατα το χαρακτήρα της εγκληματικής οργάνωσης για τη Χρυσή Αυγή, όμως επιλέγει να την ονομάζει απλά εγκληματική κι όχι και τρομοκρατική οργάνωση, σημειώνει στο Πριν ο δικηγόρος Κώστας Παπαδάκης, ο οποίος συμμετέχει στην «πολιτική αγωγή του κινήματος» στη δίκη της ΧΑ. Η ΧΑ αντιμετωπίζεται ηπιότερα από αντιεξουσιαστές και αριστερούς που διώκονται για πολύ μικρότερες αξιόποινες πράξεις.
Συμμετέχετε στην «πολιτική αγωγή του κινήματος» για τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Τι σημαίνει κατ’ αρχάς αυτό;
Ο αντιφασιστικός αγώνας δεν γίνεται από τον ακαδημαϊκό άμβωνα αλλά από το πεδίο της μάχης. Τα δικαστήρια είναι πεδία μάχης, περιορισμένης φυσικά δυνατότητας, όπως όλοι οι θεσμοί του αστικού κράτους. Δεν γνωρίζω στην ιστορία της Αριστεράς να αμφισβητήθηκε η αναγκαιότητα παράστασης πολιτικής αγωγής, για παράδειγμα, στη δίκη των δολοφόνων του Λαμπράκη. Πάντοτε το κίνημα ζητούσε αποκάλυψη της αλήθειας και τιμωρία των ενόχων. Συνεπώς, η άρνηση στην τιμητική πρόταση για να συμμετάσχω στην πολιτική αγωγή θα ήταν ανεπίτρεπτη για την ιστορία μου φυγομαχία.
Η ΧΑ λέει ότι διώκεται για τις ιδέες της και την πολιτική της δράση. Ποια είναι η γνώμη σας;
Κι όμως οι ιδέες της ΧΑ όχι μόνο δεν διώκονται, αλλά εφαρμόζονται από τη συγκυβέρνηση. Για σημαντικό χρονικό διάστημα καθόριζαν την ατζέντα της (μετανάστες, επιχείρηση «νομιμότητα» και δίωξη παραεμπορίου στο κέντρο της Αθήνας κ.λπ.). Από τη δική μας σκοπιά, ξεκαθαρίζουμε ότι δεν θέλουμε να διωχθεί κανένας για τις ιδέες του, διότι δεν αναγνωρίζουμε στο αστικό κράτος και στα δικαστήριά του το δικαίωμα να κρίνουν ποιες ιδέες είναι επιτρεπτές ή όχι. Αυτό που αντιπαλεύουμε είναι η εγκληματική δραστηριότητα και η τρομοκρατική απειλή για την κοινωνία από τη δράση των «ιδεολόγων» της Χρυσής Αυγής, που μέχρι τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα δρούσαν με την ανοιχτή συγκάλυψη και συμπαράσταση της αστυνομίας και των διωκτικών μηχανισμών και την ανοχή των υπολοίπων.
Τι άλλαξε και κινήθηκε η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου εναντίον τους ;
Η ένταξη αρχικά του ΛΑΟΣ και αργότερα της ΝΔ στο μνημονιακό μπλοκ εξουσίας δημιούργησε πολιτικό κενό στο χώρο της λαϊκής Ακροδεξιάς και αποτέλεσε και την αιτία της τακτικής επιλογής του κατεστημένου να αναβαθμίσει τη ΧΑ σε νόμιμο πολιτικό κόμμα, προκειμένου να ασκεί δεξιά πίεση στην κυβερνητική πολιτική και να αποπροσανατολίζει τη λαϊκή δυσαρέσκεια στρέφοντάς την ενάντια στα θύματα αντί για τους θύτες. Εκείνο που άλλαξε είναι ότι η ΧΑ διεκδίκησε μεγαλύτερο ρόλο από αυτόν που της επιφύλασσαν και κυρίως ο λαϊκός ξεσηκωμός μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, που ανέτρεψε τη ροή των εξελίξεων. Η διαφαινόμενη πολιτική καθίζηση της ΧΑ συμβάλλει στην όλη αστάθεια του πολιτικού συστήματος και στην κρίση εκπροσώπησης των αστικών πολιτικών δυνάμεων, καθώς τους στερεί μια ακόμη εναλλακτική, κι αυτό αποτελεί μεγάλη επιτυχία του κινήματος.
Ακούγεται ότι το κατηγορητήριο είναι αδύναμο και δεν τεκμηριώνεται η ενοχή της ηγεσίας της ΧΑ. Ποια είναι η γνώμη σας;
Σχετικά με την εισαγγελική πρόταση (κατηγορητήριο, δηλαδή παραπεμπτικό βούλευμα, δεν υπάρχει ακόμα) έχω τοποθετηθεί αναλυτικά σε κείμενο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο με τίτλο Πρόταση Ντογιάκου – Η απομυθοποίηση της δήθεν σκληρής αντιμετώπισής της ΧΑ. Ακόμη έχει κατατεθεί πολυσέλιδο υπόμνημα των συνηγόρων πολιτικής αγωγής, που επισημαίνει πολλές παραλείψεις. Η προδικασία αποδεικνύει επαρκέστατα το χαρακτήρα της εγκληματικής οργάνωσης για ΧΑ, τη δομή, την ιεραρχία και τον τρόπο δράσης της, όμως επιλέγει να την ονομάζει απλά εγκληματική κι όχι και τρομοκρατική οργάνωση, κι ας ήταν η δράση της τέτοια ώστε να μπορεί να «εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό». Και την αντιμετωπίζει ηπιότερα από τους αντιεξουσιαστές και αριστερούς που διώκονται για πολύ μικρότερες αξιόποινες πράξεις.
Η εισαγγελική πρόταση δεν εξαντλεί τα όρια της ατομικής ευθύνης πολλών από τους κατηγορουμένους, παρά το κραυγαλέο, άφθονο αποδεικτικό υλικό. Παραλείπει πλήρως την εφαρμογή του άρθρου 187Α ΠΚ και για το χαρακτηρισμό της εγκληματικής οργάνωσης ως τρομοκρατικής και για την προσθήκη επιβαρυντικών περιστάσεων στις αξιόποινες πράξεις των μελών της. Δεν αποτυπώνει την ιεραρχική σχέση αρχηγού – περιφερειαρχών – πυρηναρχών – μελών και υποστηρικτών, την οποία παρουσιάζει ως πάγια και ακλόνητη στη συναπόφαση και συνεκτέλεση των αξιόποινων πράξεων τις οποίες αποδίδει.
Αφήνει ανοιχτό το παράθυρο, ιδίως σε όσους προτείνει να παραπεμφθούν μόνο με τη διάταξη του ΠΚ 187, δηλαδή τη συντριπτική πλειοψηφία των κατηγορουμένων και το σύνολο της ηγεσίας και των βουλευτών που προτείνει να παραπεμφθούν μιλά για φρονηματικές διώξεις και ελπίζει σε απαλλαγή τους με την τροποποίησή του.
Στο σκοτάδι πάντως παραμένουν τα δίκτυα άμεσης στήριξης της ΧΑ στην κυβέρνηση και στα αστικά κόμματα, στον κρατικό μηχανισμό (ειδικά δικαστικό σώμα, αστυνομία, ένοπλες δυνάμεις), μεταξύ των επιχειρηματιών και των κεφαλαιοκρατών (ποιοι είναι οι χρηματοδότες της κ.λπ.).
Πρόκειται για το δυσκολότερο μέρος της αποκάλυψης της αλήθειας. Οι γνωστές αποκαλύψεις για τις συνομιλίες Μπαλτάκου-Κασιδιάρη δίνουν σημαντική πρόγευση τι είναι δυνατό να αποκαλυφθεί στη δίκη, ώστε να μαθευτεί ποιοι στήριζαν τη Χρυσή Αυγή.
Μεγάλο μέρος της Αριστεράς αντιμετωπίζει με αμηχανία και επιφυλάξεις τη δίκη. Εκφράζονται και στην Αριστερά φόβοι μήπως η δίωξη των μελών της ΧΑ νομιμοποιήσει στο μέλλον διώξεις αριστερών. Τι λέτε γι’ αυτό;
Η Αριστερά διστάζει και συχνά αποφεύγει να τοποθετηθεί. Ο δικαιολογημένος ιστορικά φόβος της να νομιμοποιήσει οποιαδήποτε πολιτική δίωξη την κάνει να πιστεύει ότι η ΧΑ διώκεται πολιτικά και συχνά την οδηγεί σε επιχειρήματα υπεράσπισής της, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο της αστικής δικαιοσύνης αποκλειστικά γι’ αυτήν και το σύστημα.
Καθήκον του αντιφασιστικού κινήματος, των συνηγόρων πολιτικής αγωγής στη δίκη αυτή και της Αριστεράς γενικότερα είναι, χωρίς θεσμικές αυταπάτες, να αποκαλύψουν και μέσα στα δικαστήρια, αλλά κυρίως έξω από αυτά, άλλη μια φορά την ευνοϊκή μεταχείριση της Χρυσής Αυγής από το αστικό κράτος, την απομυθοποίηση της δήθεν σκληρής αντιμετώπισης και την απαίτηση απαλλαγής της κοινωνίας από τις εγκληματικές τους πράξεις, το χέρι για τις οποίες όπλισε το ίδιο το κατεστημένο, του οποίου δήθεν παρουσιάζονται σαν αντίπαλοι.
Και καθήκον της Αριστεράς είναι να απογαλακτισθεί επιτέλους από τον ακαδημαϊκό αυτοματισμό της προσομοίωσης με τον διωκόμενο και να αντιληφθεί ότι διωκόμενη είναι και θα εξακολουθεί να είναι η ίδια κι όποιος άλλος πραγματικά οδηγεί την κοινωνία στην αντικαπιταλιστική ανατροπή.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχει ανησυχία κατά πόσον η υπόθεση της ΧΑ, ειδικά με τη διατύπωση λογικών για «κόμμα-εγκληματική οργάνωση», μπορεί να αξιοποιηθεί με τη θεωρία των δύο άκρων από τις κυβερνήσεις του αστικού ολοκληρωτισμού –σε επόμενη φάση– για την επίθεση εναντίον του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς, ειδικά της επαναστατικής. Πώς τη σχολιάζετε;
Εύλογη. Οι δυνάμεις του κατεστημένου καθημερινά δείχνουν ποιον θεωρούν αντίπαλό τους. Η θεωρία των δύο άκρων αναδιατυπώνεται σε κάθε ευκαιρία στοχοποιώντας την επαναστατική Αριστερά. Ήμασταν πάντα αντίθετοι σε κάθε απαγόρευση πολιτικών ιδεών και πολιτικής δράσης από το κράτος. Αλλά δεν θα παραβλέψουμε τα εγκλήματα της ΧΑ. Θα είναι τραγικό σφάλμα του κινήματος, η αποχή του δηλαδή από αυτή τη δίκη και περισσότερο η, καλοπροαίρετη έστω, μεταβολή σε «συνήγορο» των φασιστών, ταυτιζόμενο με τον διωκόμενο. Όλοι είμαστε από θέση αρχής αντίθετοι στους τρομονόμους και χρόνια αγωνιζόμαστε για την κατάργησή τους. Αλλά αυτό δεν θα μας κάνει να κλείσουμε τα μάτια στον τρόπο που η εξουσία τους χρησιμοποιεί. Όχι διότι διακατεχόμαστε από όψιμη κατασταλτική μανία ή την πεποίθηση ότι η άσκηση ποινικής δικαστικής εξουσίας συνιστά πάντα «απονομή δικαιοσύνης». Αλλά διότι έτσι θα δοθεί η ευκαιρία να δούμε τι συμβαίνει και να εκτιμηθεί στις πραγματικές της διαστάσεις η δίωξη νομικά και πολιτικά.
Η ΧΑ δεν υπήρξε ούτε είναι και τώρα ακόμα διωκόμενη σύμφωνα με αυτό που της αντιστοιχεί. Και θα δρούσε ακόμη ανενόχλητα και με τις ευλογίες του Σαμαρά και της κυβέρνησης αν, μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, το κίνημα δεν είχε πλημμυρίσει τους δρόμους. Και τον αντιφασιστικό αγώνα δεν τον εγκαταλείπουμε ούτε έξω ούτε μέσα στα δικαστήρια. Αλλιώς τον παραδίδουμε στο κράτος. Αλλά το αστικό κράτος δεν είναι αντίπαλος του φασισμού, είναι η μήτρα που τον γεννάει. Βρίσκεται στο ίδιο άκρο μαζί του, εναντίον μας. Δεν θα του κάνουμε τη χάρη να μπούμε στο περιθώριο για να βγει εκείνος.
Με τη δίκη και ειδικά σε περίπτωση καταδίκης της ηγεσίας της ΧΑ πιστεύετε ότι θα «τελειώσουμε» με την ΧΑ και πολύ περισσότερο με το φαινόμενο του φασισμού και του νεοναζισμού στην Ελλάδα;
Προφανώς και όχι. Αλλά κι αν αθωωθούν, χρέος μας είναι να αποτρέψουμε την προσπάθεια ηρωοποίησής τους. Ένα από τα σημαντικότερα που προσδοκούμε στη δίκη αυτή είναι η εξασφάλιση της δημοσιότητάς της, για να μάθει ο κόσμος την αλήθεια. Σε κάθε δίκη υπάρχει το δικαστήριο της έδρας και το δικαστήριο του ακροατηρίου, που δικάζει και τους δικαστές. Αυτό το τελευταίο μπορούμε και πρέπει να το κερδίσουμε.