Η δίκη της Χρυσής Αυγής: το πρώτο εννιάμηνο

gdw(Συνέντευξη: Η Ιωάννα Μεϊτάνη συζητάει με την Ειρήνη Βλάχου και την Ελευθερία Κουμάντου από την πρωτοβουλία Golden Dawn Watch, Ενθέματα Κυριακάτικης Αυγής, 17/1/2016).

Η δίκη της Χρυσής Αυγής συμπληρώνει ένα εννιάμηνο. Σε όλο αυτό το διάστημα η ύπαρξη τoυ παρατηρητήριου Golden DawnWatch (GDW) ήταν καθοριστική, αφού σε κάθε δικάσιμο προσφέρει ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο (στα social media) και μια έκθεση, στο τέλος της μέρας, στα ελληνικά και τα αγγλικά. Χωρίς το GDW (όπως και χωρίς την πρωτοβουλία των δικηγόρων της πολιτικής αγωγής Jail Golden Dawn) Γη γνώση μας για τη δίκη θα ήταν πολύ πιο μερική, σκόρπια και ελλιπής. Η Ιωάννα Μεϊτάνη μίλησε, συνοψίζοντας το πρώτο εννιάμηνο της δίκης, με τη δικηγόρο Ειρήνη Βλάχου και τη δημοσιογράφο Ελευθερία Κουμάντου, μέλη του GDW. Περισσότερα για το GDW στην ιστοσελίδα του http://goldendawnwatch.org/ (facebook: Golden Dawn Watch, twitter: @GoldenDawnWatch).

Ιωάννα Μεϊτάνη: Aς ξεκινήσουμε από μια παρουσίαση του Golden Dawn Watch (GDW): πώς ξεκίνησε, ποιοι συμμετέχουν, ποιοι είναι οι στόχοι της και πώς λειτουργεί.

Ελευθερία Kουμάντου: Το GDW συστάθηκε τον Μάρτιο του 2015, ένα μήνα πριν αρχίσει η δίκη της ΧΑ, από τέσσερις φορείς: την Eλληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), το Παρατηρητήριο για τον Φασιστικό και Ρατσιστικό Λόγο στα ΜΜΕ που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων και τον Αντιφασιστικό Συντονισμό Αθήνας-Πειραιά. Αυτοί οι τέσσερις φορείς αποφάσισαν να προχωρήσουν στη δημιουργία του συγκεκριμένου Παρατηρητηρίου, σταθμίζοντας τη σοβαρότητα της δίκης. Εκτιμάμε ότι είναι μια από τις σημαντικότερες της μεταπολίτευσης και η απόφαση –όποια και να είναι–, θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο και σε πολιτικό και σε κοινωνικό επίπεδο: θα είναι καθοριστική για το μέλλον της συγκεκριμένης οργάνωσης, αλλά και γενικότερα και της ακροδεξιάς στην ελληνική κοινωνία.

Δεν έχουμε άλλη τέτοια εμπειρία στα ελληνικά δικαστικά χρονικά: όλη η κοινοβουλευτική ομάδα και όλη η ηγεσία μιας οργάνωσης που εξελίχθηκε σε κόμμα, έλαβε μέρος σε εκλογικές διαδικασίες απέκτησε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, να παραπέμπονται με τόσο βαριές ποινικές κατηγορίες, π.χ. ανθρωποκτονία, ένταξη και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, διακεκριμένη οπλοκατοχή. Είναι μια μεγάλη δίκη, όχι μόνο μεταφορικά και πραγματικά: 69 κατηγορούμενοι, πάνω από 100 δικηγόροι της υπεράσπισης, μεγάλος αριθμός δικηγόρων στην πολιτική αγωγή, πάρα πολλές υποθέσεις και κατηγορίες.

Ένας ακόμα λόγος που θεωρήσαμε απαραίτητη τη συγκρότηση του GDW είναι η προηγούμενη εμπειρία από άλλες δίκες με κατηγορούμενους μέλη της Χρυσής Αυγής. Πολύ συχνά, σε αυτές δημιουργούνταν ένα κλίμα φόβου, τρομοκράτησης των μαρτύρων και του δικαστηρίου, οπαδοί της ΧΑ κατέκλυζαν τον χώρο μέσα και έξω από την αίθουσα. Σε ένα τέτοιο κλίμα η ύπαρξη έγκυρης, συστηματικής και άμεσης ενημέρωσης, όπως προσπαθούμε να κάνουμε, μπορεί να είναι ένα σημαντικό «αντίδοτο», σημαντικός παράγοντας για τη διασφάλιση της δίκης.

Ι. Μεϊτάνη: Και κάπου εδώ προκύπτει η ανάγκη για ένα ανεξάρτητο παρατηρητήριο της δίκης, έτσι δεν είναι;

Ει. Bλάχου: Ναι, και πρώτα από όλα επειδή δεν επιτράπηκε η μαγνητοσκόπηση της διαδικασίας!

Ε. Kουμάντου: Δεν το ξέραμε, βέβαια, αυτό όταν ξεκινήσαμε να φτιάξουμε το GDW, ούτε όμως ήμασταν βέβαιοι ότι θα επιτραπεί. Τελικά, η έδρα δεν δέχθηκε τη μαγνητοσκόπηση ούτε καν τη φωνοληψία της διαδικασίας, αυτό συμβαίνει και σε απλές δίκες. Κι ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε το παράδειγμα της δίκης των βασανιστών της χούντας, που κινηματογραφήθηκε, με τα τεχνικά μέσα της εποχής, και έτσι μπορούμε να δούμε σήμερα τον Αλέξανδρο Παναγούλη να περιγράφει τα βασανιστήρια που υπέστη από τον Θεοφιλογιαννάκο. Αλλά 40 χρόνια μετά δεν έχουμε μια απλή ηχογράφηση του τι γίνεται μέσα στην αίθουσα στον Κορυδαλλό…

Ι. Μεϊτάνη: Πριν προχωρήσουμε, ας δούμε ποια είναι η δομή της δίκης, από ποιες υποθέσεις απαρτίζεται.

Ει. Bλάχου: Υπάρχουν τέσσερις βασικές υποθέσεις, οι οποίες δικάζονται μαζί: α) η δολοφονία του Παύλου Φύσσα τον Σεπτέμβριο του 2013 (η δίκη βρίσκεται ακόμα στην εξέταση αυτής της υπόθεσης), β) η επίθεση κατά των αιγυπτίων αλιεργατών, γ) η επίθεση κατά του ΠΑΜΕ και δ) η εγκληματική οργάνωση. Η επίθεση στους αλιεργάτες συνέβη τον Ιούνιο του 2012, όταν χρυσαυγίτες προσπάθησαν να εισβάλουν σε σπίτι αιγυπτίων αλιεργατών βρίζοντας και απειλώντας. Βρήκαν έναν που κοιμόταν στην ταράτσα, ο οποίος υπέστη ξυλοδαρμό και βαριές σωματικές βλάβες. Μετά έχουμε την επίθεση στο ΠΑΜΕ που έγινε πέντε μέρες πριν την δολοφονία Φύσσα σε συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ οι οποίοι πραγματοποιούσαν αφισοκόλληση και τους επιτέθηκαν μέλη της Χ.Α. βρίζοντάς τους, με αποτέλεσμα βαρείς τραυματισμούς και σε αυτήν την περίπτωση. Οργανωμένη επίθεση, με τα ίδια χαρακτηριστικά τάγματος εφόδου που διερευνώνται και στη δολοφονία Φύσσα. Και, τέλος, η δολοφονία Φύσσα. Όλες αυτές οι υποθέσεις εντάσσονται σε μια γενικότερη «ομπρέλα», της εγκληματικής οργάνωσης, μέσα στην οποία έχουμε και άλλες μικρότερες επιμέρους υποθέσεις που συσχετίζονται με τη δίκη: την αντιποίηση αρχής με τους «ελέγχους» και τα επεισόδια εις βάρος μικροπωλητών στο Μεσολόγγι, μεμονωμένες επιθέσεις σε μετανάστες και κοινωνικούς χώρους στην Αθήνα και βέβαια τη δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν στα Πετράλωνα.

Ε. Kουμάντου: Είναι πολλές επιθέσεις που έχουν εκδικαστεί ήδη, αλλά εντάσσονται στο πλαίσιο της εγκληματικής οργάνωσης της λειτουργίας της ΧΑ και έχουν ενταχθεί στη μεγάλη δικογραφία, στην οποία βρίσκεται κατηγορούμενη όλη η κοινοβουλευτική ομάδα της ΧΑ όπως προέκυψε από τις εκλογές του 2012.

Ι. Μεϊτάνη: Πώς έχει αντιμετωπίσει η Χρυσή Αυγή το ζήτημα της δημοσιότητας της δίκης;

Ε. Kουμάντου: Αρχικά, έλεγαν ότι ήθελαν τη δημοσιότητα. Βλέπουμε όμως ότι αφότου ξεκίνησε η δίκη δεν την επιδιώκουν καθόλου. Και αυτό φαίνεται και με τη στάση τους εντός της αίθουσας: πολλές φορές, όταν δεν τους ακούν από το ακροατήριο και υπάρχει διαμαρτυρία να μιλάνε στα μικρόφωνα, δίνουν την απάντηση «Δεν μας ενδιαφέρει, ό,τι ακούτε». Δηλαδή, από την απόλυτη, υποτίθεται, επιθυμία της πλήρους δημοσιοποίησης, προκειμένου να αποδειχθεί η αθωότητα τους και ο «πολιτικός» χαρακτήρας της δίωξης, έχουμε περάσει στην προσπάθεια πλήρους απαξίωσης κάθε πληροφόρησης και της διαδικασίας.

Ει. Bλάχου: Νομίζω ότι αυτό θα φανεί ιδιαίτερα όταν φτάσουμε στο σκέλος της εγκληματικής οργάνωσης, για την οποία παραπέμπεται το σύνολο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Χρυσής Αυγής του 2012. Και τώρα, όταν αναφέρεται αυτό το θέμα, οι συνήγοροι των κατηγορούμενων πολλές φορές λένε ότι δεν έχουν καμία ερώτηση. Προσπαθούν να το υποβαθμίσουν σαν θέμα.

Ε. Kουμάντου: Είναι ενδεικτικό ότι σε σύνολο 69 κατηγορουμένων, στην αρχή έρχονταν στο δικαστήριο περίπου 40, στη συνέχεια 20 και σήμερα το νούμερο είναι μονοψήφιο. Από τα υψηλόβαθμα στελέχη κάποια στιγμή είχαν έρθει ο Αρβανίτης και ο Ζησιμόπουλος, ο Μπούκουρας (που έχει αποχωρήσει από τη ΧΑ), ο Ρουπακιάς, που είναι προφυλακισμένος. Ουσιαστικά σήμερα έρχονται πλέον μόνο κατηγορούμενοι της υπόθεσης Φύσσα.

Ι. Μεϊτάνη: Ας προχωρήσουμε τώρα στο πώς δουλεύει το Golden Dawn Watch.

Ει. Bλάχου: Σε κάθε δικάσιμο είμαστε μέσα στην αίθουσα δύο δικηγόροι του GDW, που λειτουργούμε ως εξής: Ο ένας στέλνει ηλεκτρονικά σε live feed ό,τι διαμείβεται μέσα στη δίκη, το παραλαμβάνει η ομάδα εργασίας και το ανεβάζει σε twitter και facebook σχεδόν σε real time. Ο άλλος κρατάει σημειώσεις πάνω σε αυτά που λέγονται, οι οποίες μετά στο τέλος της ημέρας μετατρέπονται σε ένα report που περιγράφει με έναν έμμεσο σχολιασμό τι έχει γίνει μέσα στη μέρα.

Εκείνος ή εκείνη που κάνει το report κάνει και ένα έμμεσο σχόλιο-εκτίμηση για το πώς ήταν η κατάσταση μέσα στην αίθουσα, αν υπήρξε ένταση, αν υπήρξαν διακοπές και για ποιο λόγο, την παρουσία των δικηγόρων και των δύο πλευρών, κάποια παραλειπόμενα, που δίνουν τη «μυρωδιά» του ακροατηρίου σε κάποιον που δεν ήταν εκεί. Μια αναλυτική, και όχι τυπική, ενημέρωση, και σε νομικό αλλά και σε πιο ανθρώπινο επίπεδο, για το τι έχει διαμειφθεί στην αίθουσα.

Ε. Kουμάντου: Είναι σημαντικό ότι γίνεται από νομικούς όλη αυτή η δουλειά. Γιατί έτσι είναι πιο αποστασιοποιημένη η ματιά, πιο έγκυρη, χωρίς βέβαια να θέλω να υποτιμήσω τη δημοσιογραφική προσέγγιση.

Ει. Bλάχου: Και ίσως έτσι υπάρχει κάποια αποκρυπτογράφηση live, του τι σημαίνει ένα σχόλιο, του τι σημαίνει μια απαγόρευση της έδρας, του τι σημαίνει μια απαγόρευση ή απόρριψη αιτήματος, τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τη δίκη σε θέματα δικονομικά που σίγουρα είναι άγνωστα στον πολύ κόσμο. Αυτή τη στιγμή έχουμε μια ομάδα τεσσάρων δικηγόρων, οι οποίοι εναλλάσσονται.

Ε. Kουμάντου: Η πλειοψηφία των αναρτήσεων ανεβαίνει παράλληλα και στα αγγλικά και μεταφράζεται και το report στα αγγλικά, γιατί είναι πολύ μεγάλο το ενδιαφέρον και από το εξωτερικό. Δεν είναι πρακτικά, γιατί απαγορεύεται η ηχογράφηση, δεν θα κάναμε κάτι παράτυπο. Ωστόσο αποτελούν μια όσο γίνεται πιο πιστή αποτύπωση όσων συμβαίνουν μέσα στην αίθουσα.

Ει. Bλάχου: Έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε αυτό. Λόγω της αρχής της δημοσιότητας της δίκης..

Ι. Μεϊτάνη: Ποιες είναι οι συνθήκες στις οποίες διεξάγεται η δίκη, τις οποίες είχατε την ευκαιρία να γνωρίσετε από πρώτο χέρι, με τη φυσική σας παρουσία στο δικαστήριο;

Ει. Bλάχου: Η αίθουσα σαν χώρος είναι μια τραγωδία. Οι συνθήκες είναι πολύ κακές: από τα μικρόφωνα που συχνά δεν λειτουργούν και έχουν γίνει πολλές διακοπές γι’ αυτό τον λόγο μέχρι τα νερά που πλημμυρίζουν κάθε φορά που βρέχει, το οποίο είναι κάτι που γίνεται και είδηση φυσικά… Και υπάρχουν και άλλα σοβαρά ζητήματα. Πρώτον, ότι είμαστε όλοι μαζί, στον ίδιο χώρο: συνήγοροι υπεράσπισης με κατηγορούμενους, τα θύματα των επιθέσεων, συγγενείς, μάρτυρες κλ.π., κάτι που πολλές φορές οδηγεί σε δυσάρεστες, προσβλητικές καταστάσεις. Δεύτερον, η απόσταση της αίθουσας από το κέντρο της Αθήνας. Αυτό δημιουργεί δυσκολίες και στους δικηγόρους, αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό. Και έτσι δυσχεραίνεται μια πολύ σημαντική αρχή, η της δημοσιότητας η οποία ικανοποιείται και με την πρόσβαση του κοινού αλλά και με την πρόσβαση των media στην δίκη. Η δημοσιότητα έχει δύο όψεις, και να μπορείς να πας ανά πάσα στιγμή να παρακολουθήσεις μία δίκη και να υπάρχει κάλυψη. Εφόσον και τα δύο είναι δυσχερή, στην πράξη η αρχή αυτή αμφισβητείται ή και ακυρώνεται.

Ε. Kουμάντου: Υπάρχει διατυπωμένο αίτημα από την αρχή, να μεταφερθεί η δίκη στο κέντρο της Αθήνας: από τους δικηγόρους, από όλη την τοπική κοινωνία του Κορυδαλλού, ερωτήσεις βουλευτών , διαβήματα στον υπουργό Δικαιοσύνης. Υπήρχε δέσμευση του Υπουργού για μεταφορά μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Κάπου εκεί χρονικά μάθαμε ότι επί της ουσίας είναι έτοιμη η νέα αίθουσα στο Εφετείο, ότι υπολείπονταν κάποια τεχνικά έργα ηλεκτρολογικά, συστήματα ασφαλείας αλλά έχει μείνει εκεί η συζήτηση. Δεν έχουμε μάθει κάτι διαφορετικό και τώρα το «ξανασηκώνει» και η τοπική κοινωνία που έκανε μια μεγάλη συγκέντρωση στον Κορυδαλλό πριν από τα Χριστούγεννα.

Ει. Bλάχου: Το βασικό για μένα δεν είναι η τοπική κοινωνία. Ασφαλώς έχει σημασία, και επίσης βοηθάει και στην ευόδωση του αιτήματος, αλλά το βασικό είναι το ζήτημα της δημοσιότητας, καθώς και το γενικότερο ζήτημα μιας δίκης να διεξάγεται μέσα σε φυλακές.

Ι. Μεϊτάνη: Πώς έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα η δίκη;

Ει. Bλάχου: 42 δικάσιμοι, 23 βδομάδες, 8 ½ μήνες. Τελευταία είχαμε 3 δικασίμους την εβδομάδα. Βέβαια τώρα διέκοψε μέχρι τις 26 Ιανουαρίου λόγω της αποχής των δικηγόρων.

Ε. Kουμάντου: Στην αρχή πήγαινε πάρα πολύ αργά, είχαμε μια δικάσιμο κάθε 10 μέρες. Και επειδή ήταν πάρα πολλά διαδικαστικά νομικά ζητήματα που έπρεπε να λυθούν και λόγω του μεγέθους η εικόνα της διαδικασίας που σέρνεται, προς τα έξω, ήταν γενικευμένη. Στην ουσία μπήκε από τον Σεπτέμβρη και μετά. Αυτό οφείλεται και σε κάποιους ελιγμούς που έγιναν από την πλευρά της υπεράσπισης ώστε να μην ξεκινήσουν οι καταθέσεις τις οικογένειας του Παύλου Φύσσα πριν τις εκλογές – για προφανείς λόγους, από τον φόβο πώς αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την εκλογική επίδοση της ΧΑ. Από τον Σεπτέμβρη και μετά έχουμε μπει στην ουσία, στα πραγματικά περιστατικά, τα κομμάτια του παζλ της υπόθεσης. Και πάει σχετικά γρήγορα.

Ει. Bλάχου: Μερικές φορές, μάλιστα, υπάρχει βιασύνη της έδρας και στις ερωτήσεις που διατυπώνονται και στον σχολιασμό.

Ι. Μεϊτάνη: Ένα σοβαρό ζήτημα, που τέθηκε στην αρχή της διαδικασίας ήταν η παρουσία της πολιτικής αγωγής, σε ποιες υποθέσεις θα παραστεί.

Ει. Bλάχου: Στην αρχή της διαδικασίας «αποβλήθηκαν», όπως λέμε στα νομικά οι δικηγόροι της πολιτικής αγωγής των θυμάτων των τριών βασικών υποθέσεων (δολοφονία Φύσσα, ΠΑΜΕ, αλιεργάτες) από την κατηγορία για την εγκληματική οργάνωση που βαρύνει κάποιους κατηγορούμενους. Δηλαδή δεν μπορούν να παραστούν, να ακουστούν στο δικαστήριο για την εγκληματική οργάνωση για τους κατηγορούμενους που βαρύνονται μόνο με αυτήν την κατηγορία.

Ε. Kουμάντου: Με άλλα λόγια, δεν μπορούν να κάνουν ερωτήσεις στο Ν. Μιχαλολιάκο, στον Κασιδιάρη, στα ηγετικά στελέχη που μεταξύ άλλων κατηγορούνται για την εγκληματική οργάνωση. Μπορούν να κάνουν ερωτήσεις για την εγκληματική οργάνωση σε ό,τι αφορά το πλαίσιο της συγκεκριμένης υπόθεσής τους (δολοφονία Φύσσα, ΠΑΜΕ, αλιεργάτες, ανάλογα). Οι δικηγόροι των αλιεργατών ρωτούν τους μάρτυρες της υπόθεσης Φύσσα όχι σε ό,τι έχει να κάνει με το μαχαίρωμα του Ρουπακιά αλλά σε ότι μπορεί να αφορά την οργανωμένη επίθεση, την κινητοποίηση των ταγμάτων εφόδου. Δεν μπορούν να κάνουν ερωτήσεις σε ό,τι αφορά την εγκληματική οργάνωση, αν δεν εμπεριέχεται στην δικογραφία τη δικιά τους.

Να πούμε και κάτι άλλο νομικό, που έχει μετρήσει πολύ πιστεύω κατά τη διάρκεια εξέτασης των μαρτύρων και δείχνει την στοχοπροσήλωση της έδρας στον τύπο: το Δικαστήριο δεν επιτρέπει να προσκομίζονται και να προβάλλονται έγγραφα και άλλα μέσα αποδεικτικά· μόνο φωτογραφίες έχει επιτρέψει που βοηθούν την εξέταση κάθε μάρτυρα. Κι αυτό επειδή υπάρχει ένα άρθρο στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που λέει ότι όλα τα αποδεικτικά έγγραφα, τα λεγόμενα αναγνωστέα, παρουσιάζονται στη διαδικασία μετά την εξέταση των μαρτύρων. Αυτό είναι μεν δικονομικά σωστό με το γράμμα του νόμου, αλλά δυσκολεύει πολύ την εξέταση των μαρτύρων γιατί διαρκώς προκύπτει ανάγκη αυτά τα πράγματα να γίνουν συνδυαστικά. Δηλαδή η κατάθεση ενός μάρτυρα να συγκριθεί με ένα βίντεο ή με μια συνομιλία των αστυνομικών ή με ένα σήμα της Άμεσου Δράσεως. Υπάρχει ανάγκη να συσχετιστούν όλα αυτά για να βγει η εικόνα του τι πραγματικά έγινε και ποιος λέει την αλήθεια και ποιος δεν την λέει.

Ει. Βλάχου: Οι αστυνομικοί που κατέθεσαν, για παράδειγμα, δεν έχουν συνεισφέρει τα ίδια πράγματα σχετικά με τον χρόνο άφιξης τους στο σημείο της δολοφονίας, σχετικά με το ποιος έκανε τη σύλληψη Ρουπακιά ή ποιος περισυνέλλεξε το μαχαίρι, πράγματα που έχουν επισημανθεί ως κενά από τους δικηγόρους της πολιτικής αγωγής. Σ’ αυτό θα μας βοηθούσε και η εξέταση των αποδεικτικών μέσων σε αυτό το χρονικό σημείο.

Ι. Μεϊτάνη: Είπαμε πριν ότι η δίκη βρίσκεται, τη στιγμή που μιλάμε, στην εξέταση της πρώτης υπόθεσης, της δολοφονίας Φύσσα. Πόσοι μάρτυρες έχουν εξεταστεί;

Ε. Kουμάντου: Μέχρι στιγμής έχουν καταθέσει 16 μάρτυρες, που μπορούμε να τους κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες: συγγενείς και φίλοι του Παύλου Φύσσα, αστυνομικοί των ομάδων ΔΙΑΣ που έσπευσαν στο σημείο, και αυτόπτες μάρτυρες. Έχουν καταθέσει δύο αυτόπτες μέχρι στιγμής, και θεωρώ ότι ήταν πολύ σημαντικές μαρτυρίες. Δεν ήταν φίλοι του Παύλου Φύσσα που έτρεχαν να σωθούν, δεν ήταν αστυνομικοί που έσπευσαν στο σημείο αλλά έχασαν ένα κομμάτι του περιστατικού, γιατί έφτασαν αφότου κλήθηκαν: οι αυτόπτες το είδαν να συμβαίνει μπροστά τους και είχαν την ψυχραιμία και την ευσυνειδησία, να σταθούν να το δουν και να πάνε να το καταθέσουν.

Οι καταθέσεις βεβαίως των γονιών του Παύλου Φύσσα και ειδικά της μητέρας του, η οποία δεν απουσιάζει ποτέ από το Δικαστήριο ήταν συγκλονιστική. Ενδεικτικό είναι πως όταν κατέθετε, όταν περιέγραφε κυρίως πώς έμαθε για τον Παύλο και την κατάστασή της μετά στο νοσοκομείο, το μόνο που ακουγόταν στην αίθουσα του Δικαστηρίου ήταν η φωνή της, τα πληκτρολόγια από τους υπολογιστές των δημοσιογράφων και ο κόσμος από το ακροατήριο που έκλαιγε.

Ει. Bλάχου: Θέλω να προσθέσω ότι στις ομάδες μαρτύρων υπήρχαν οι τα δύο αδέλφια που εργάζονταν στην καφετέρια «Κοράλλι» το βράδυ της δολοφονίας Φύσσα, από όπου ξεκίνησαν τα γεγονότα που κατέληξαν στη δολοφονία. Ο ένας μάλιστα είναι ιδιοκτήτης της καφετέριας. Και η μαγαζάτορας η κ. Δαμίγου που είχε το κατάστημα με τα καλλυντικά 10-15 μέτρα από το σημείο της δολοφονίας. Οι οποίοι ούτε λίγο ούτε πολύ μας είπαν ότι δεν ξέρουν τίποτα.

Ε. Kουμάντου: Ας κάνουμε μια διαφοροποίηση για τη Δαμίγου, το κατάστημα ήταν κλειστό εκείνη την ώρα.

Ει. Bλάχου: Σύμφωνοι. Και εδώ θα βοηθούσε η εξέταση αποδεικτικού υλικού, γιατί υπάρχει υλικό, θα μας έλεγε τι έγινε έξω από το κατάστημα εκείνο, που δεν θα μπορούσε να ξέρει η ίδια γιατί ήταν σπίτι της.

Ε. Kουμάντου: Ο ιδιοκτήτης της καφετέριας και ο αδελφός του, οι οποίοι δεν βγήκαν καν έξω να δουν τι γίνεται, δεν ενδιαφέρθηκαν να ρωτήσουν τι γίνεται, δεν ασχολήθηκαν καθόλου με το τι έγινε από τη στιγμή που οι δυο παρέες έφυγαν από το μαγαζί τους και ήταν κάτι που προκάλεσε την αντίδραση της έδρας και τον σχολιασμό της. Και εδώ να πω ότι η στάση της έδρας νομίζω είναι κλιμακούμενη. Ενώ δηλαδή στον πρώτο, στον δεύτερο αστυνομικό δεν σχολίαζε η πρόεδρος, ήταν πιο ψύχραιμη, σταδιακά…

Ει. Bλάχου: …όσο έρχονταν οι αστυνομικοί που έλεγαν π.χ. εγώ κοίταζα να σώσω τις μηχανές, εκεί υπήρξε αντίδραση της έδρας, η οποία μπορώ να πω ότι με εξέπληξε προσωπικά, θετικά βέβαια, καθώς αμφισβήτησε ακόμα και το γεγονός ότι οι άντρες της ΔΙΑΣ τρέξανε να δουν τι έγινε εκείνο το βράδυ. .

Ε. Kουμάντου: Ειδικά στους δύο τελευταίους αστυνομικούς ήταν έντονες οι ερωτήσεις της έδρας: Τι κάνετε, δεν είναι αυτή δουλειά της αστυνομίας, δουλειά της είναι να φυλάει τους πολίτες…

Ει. Bλάχου: Νομίζω επειδή αυτό ακουμπάει και σε ένα αντανακλαστικό, και των δικαστών και γενικότερο, ότι η Αστυνομία δεν προστάτευσε εκείνο το βράδυ τους πολίτες και βέβαια τον Παύλο Φύσσα, όπως θα έπρεπε: Το είπε η Πρόεδρος σχεδόν καθαρά, ότι αν ένας πολίτης βρεθεί μπροστά σε κάτι τέτοιο πρέπει να μετράει πόσοι είναι απέναντι του; Το είπε αυτολεξεί, και είναι εντυπωσιακό γιατί επαναλαμβανόταν από τους αστυνομικούς η φράση ήμασταν 8 και ήταν 50 και δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Υπήρχε ένας διάλογος εντυπωσιακός, που αναδείκνυε ερωτηματικά και ενδεχομένως ευθύνες.

Αναδείκνυε ερωτήματα ουσιαστικά, για τον ρόλο και τη στάση της Αστυνομίας, που δύσκολα πιστεύαμε ότι θα ακουστούν ποτέ σε μια αίθουσα δικαστηρίου με τέτοιο τρόπο. Και όμως αναδείχθηκαν αυτά στις τελευταίες δικασίμους με τρόπο εντυπωσιακό.

Ε. Kουμάντου: Εμείς, που δεν ήμασταν φυσικά παρόντες εκείνο το βράδυ, μαθαίνουμε από τις καταθέσεις. Οι καταθέσεις των αστυνομικών έχουν θέσει πολλά ερωτήματα κυρίως όχι γι’ αυτά που έκαναν, αλλά γι’ αυτά που θα περιμέναμε να είχαν κάνει.

Ει. Bλάχου: Και μάλιστα η πρόεδρος τους ρωτάει «Τι πετύχατε με την παρουσία σας;». Μια πολύ εύλογη αλλά και απλή ερώτηση, στην οποία το μόνο που έχουν απαντήσει, είναι: «Πετύχαμε την σύλληψη του δράστη», ουσιαστικά μόνο αυτό.

Ε. Kουμάντου: Οι αυτόπτες ήταν αυτοί που έβαλαν τα κομμάτια του παζλ στη θέση τους. Ήταν εκεί από την αρχή, είδαν όλο το περιστατικό από τη στιγμή που εμφανίστηκαν αυτοί που έτρεχαν από το στενό που ήταν η καφετέρια Κοράλλι στην Τσαλδάρη, μέχρι τα κύματα των επιθέσεων που δέχτηκε ο Π. Φύσσας, μέχρι το ότι κάποιοι έφυγαν και ξαναγύρισαν, το αυτοκίνητο του Ρουπακιά που ήρθε ανάποδα την Τσαλδάρη.

Ει. Bλάχου: Τον συνοδηγό του Ρουπακιά που είναι φαντομάς στη δίκη, μια υπάρχει, μια δεν υπάρχει.

Ε. Kουμάντου: Από κατάθεση σε κατάθεση είναι διαφορετική η τοποθέτηση των αστυνομικών. Δηλαδή είπε ένας αστυνομικός ήρθε ένας και με έσπρωξε να μου αποσπάσει τον Ρουπακιά, είπε ο άλλος δεν είδα κανέναν. Υπάρχουν αντιφάσεις στις καταθέσεις των αστυνομικών που δημιουργούν ερωτήματα τελικά ποιος ήταν όντως εκεί και πότε. Τι έκανε και τι είδε.

Ε. Kουμάντου: Υπάρχει ένας αστυνομικός, ο Κουρετζής, που κατάθεσε ότι έχει δεχτεί και απειλές. Και ζήτησε μάλιστα στο τέλος της κατάθεσής του προστασία από το δικαστήριο. Δημόσια, ενώπιον όλων.

Ει. Bλάχου: Σίγουρα υπάρχει φόβος από την πλευρά των αστυνομικών και μια προσπάθεια να προστατέψουν τους εαυτούς τους και την Υπηρεσία τους. Αλλά πάντως στις καταθέσεις των αυτοπτών υπήρξε ένα κρεσέντο τρομοκρατίας εκ μέρους της υπεράσπισης, το οποίο άρχισε από την αμφισβήτηση της ίδιας της παρουσίας τους στο σημείο και κατέληξε στο να υποβληθεί αίτημα να συλληφθούν.

Ι. Μεϊτάνη: Τελειώνοντας, θα ήθελα ένα σχόλιό σας, ελεύθερο, λίγες λέξεις για τα όσα έχουν γίνει και όσα θα ακολουθήσουν.

Ε. Κουμάντου: Μετράμε πια 45 δικάσιμους, με τις τελευταίες τρεις να έχουν αναβληθεί εξαιτίας της αποχής των δικηγόρων, λόγω του ασφαλιστικού. Αν έπρεπε να επιλέξω κάποιες ξεχωριστές στιγμές, κάποια ιδιαίτερα κομμάτια του παζλ των εννιά αυτών μηνών, θα ήταν η αποπομπή της πολιτικής αγωγής, η κατάθεση της μητέρας του Π. Φύσσα, το χαστούκι ενός εκ των συνηγόρων της ΧΑ σε μια νεαρή κοπέλα από το ακροατήριο, οι απειλές ενός κατηγορούμενου προς έναν μάρτυρα, η απειλή ενός άλλου συνηγόρου προς τους φωτορεπόρτερ ότι την άλλη φορά που θα φωτογραφίσουν θα τους σπάσει τις μηχανές…

Ει. Βλάχου: Εγώ θα πω για τη συνέχεια. Είναι μια δίκη που θα πάρει καιρό και πρόκειται για μια ποινική δίκη –καθρέφτη της κοινωνίας και της δημοκρατίας περισσότερο από κάθε άλλη ποινική δίκη. Για μένα είναι εντυπωσιακό πώς μέρα τη μέρα, κομμάτι κομμάτι αποκαλύπτονται πράγματα και θέματα για όλους μας, για τους θεσμούς μας, για την κοινωνία μας, για τους εαυτούς μας και τις δυνατότητές μας. Και επειδή θα πάρει καιρό, νομίζω ότι θα πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατό ώστε περισσότερος κόσμος να ενδιαφέρεται και να μαθαίνει για τη δίκη αυτή και την έκβασή της.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.